Ζευγάρια  •   Συγκρούσεις  •  Αντιμετώπιση

24 Μαρτίου, 2021

Γιατί το κάνει πάλι, ενώ ξέρει πόσο με ενοχλεί; Μόνο εγώ φροντίζω το σπίτι! Είναι μονίμως στο κινητό. Παίρνει όλες τις σημαντικές αποφάσεις χωρίς να με ρωτά για το παραμικρό! Μου μιλά σαν να μην καταλαβαίνω!

Σε όλα αυτά τα σενάρια, η υπερβολική εστίαση στο περιεχόμενο όσων λέγονται αναπόφευκτα μας οδηγεί σε κλιμάκωση. Οι καρδιακοί παλμοί ανεβαίνουν, το κεφάλι γίνεται “μια χύτρα έτοιμη να εκραγεί”. Η πόλωση είναι τέτοια που οποιαδήποτε επιδιόρθωση φαντάζει αδύνατη. Κι όμως, έχουμε την επιθυμία να αγκαλιαστούμε από το ίδιο άτομο, με το οποίο τόσο δύσκολα συμβιώνουμε!

Τις περισσότερες φορές οι καβγάδες των συντρόφων δεν έχουν να κάνουν με αυτό που λέγεται. Τα ζητήματα που προκαλούν κλιμάκωση σπάνια αφορούν το ίδιο το περιεχόμενο των καβγάδων πχ τα βρώμικα πιάτα, τον χρόνο στο σκρολάρισμα ή τα παιδιά. Αντιθέτως, τις περισσότερες φορές αφορούν πρότερα βιώματα, ελλείψεις ή απώλειές μας που ενεργοποιούνται ξανά και ξανά. Δεν προκαλεί έκπληξη ότι όταν μια κατάσταση μας επηρεάζει βαθιά, είναι επειδή “αγγίζεται” μια πληγή του παρελθόντος. Και όσο μεγαλύτερο το δέσιμό μας με ένα άλλο άτομο, τόσο πιθανότερο να προβάλουμε σε αυτό πρωτόγονα συναισθήματα και άμυνες. Όταν ο σύντροφός μας, παρόλο που είναι τρυφερός, μας καληνυχτίζει κοιτάζοντας το iPad, εξοργιζόμαστε. Αυτό, διότι η στάση του ερμηνεύεται ως πιθανή αδιαφορία ή παραμέληση και ο φόβος για εγκατάλειψη ενεργοποιείται. Είναι πιθανόν στην συνέχεια να δημιουργήσουμε έναν φακό μέσα από τον οποίο θα ερμηνεύουμε κάθε αλληλεπίδραση ως τέτοια. Αντίθετα, αν πιστεύουμε ότι ο σύντροφός μας θέλει την ευημερία μας, θα ερμηνεύουμε τα περισσότερα από αυτά που λέει και κάνει υπό αυτό το πρίσμα.

Οι 3 κρυφές διαστάσεις των περισσότερων καβγάδων 

Η έκφραση “βλέπω το δέντρο αντί για το δάσος” υποδηλώνει ότι είμαστε τόσο επικεντρωμένοι σε μεμονωμένες λεπτομέρειες με αποτέλεσμα να χάνουμε την μεγαλύτερη εικόνα. Ο εντοπισμός της “κρυφής διάστασης” που προκαλεί την κλιμάκωση μπορεί να μας βοηθήσει να “βγούμε από το δάσος”. Ο ερευνητής- θεραπευτής ζευγαριών Markman εξηγεί ότι υπάρχουν αρκετές κρυφές διαστάσεις στο παιχνίδι πίσω από τα περισσότερα αδιέξοδα σχέσεων, ξεκινώντας όμως με τις ακόλουθες τρεις μπορούμε να βοηθηθούμε στον τρόπο που καβγαδίζουμε και προχωράμε:

Η διάσταση δύναμης/ ελέγχου – Οι καβγάδες για την ισχύ και τον έλεγχο μπορούν να περιλαμβάνουν σενάρια όπως:

Με υποτιμάς με τα παιδιά!

Νιώθω λες και πρέπει να ζητώ την άδειά σου πριν αγοράσω κάτι!

Κάνουμε σεξ μόνο όταν το θες!

Η διάσταση φροντίδας/ εγγύτητας – Οι καβγάδες για την φροντίδα και την εγγύτητα μπορούν να εκφράζονται όπως:

Γιατί δεν με στηρίζεις όταν είμαι έτσι και αντ αυτού με κάνεις να νιώθω χειρότερα;

Γιατί να είμαι πάντα εγώ αυτός/αυτή που στέλνει μήνυμα ή παίρνει τηλέφωνο;

Δεν κάνουμε πια σεξ!

Η διάσταση σεβασμού/ αναγνώρισης – Οι καβγάδες για τον σεβασμό και την αναγνώριση μπορούν να ακούγονται όπως:

Κανονίζεις με τους φίλους σου χωρίς να με ρωτάς τι θα κάνω.

Ποτέ δεν αναγνωρίζεις όσα καταφέρνω.

Δεν νομίζω ότι συνειδητοποιείς πόσα κάνω για το σπίτι.

Σε κάθε καβγά, υπάρχουν φυσικά περισσότερες από μία διαστάσεις. Όσα περιγράφονται παραπάνω μπορούν να μας βοηθήσουν να προσδιορίσουμε -σε γενικές γραμμές- πώς πυροδοτούνται οι συγκρούσεις. Ακόμη, μπορεί να μας εμπνεύσουν να χρησιμοποιήσουμε μια γλώσσα που πιθανόν να οδηγήσει σε πιο παραγωγικό διάλογο.

Βγαίνοντας από τον φαύλο κύκλο

Αν και είναι δύσκολο να το θυμόμαστε την στιγμή της έντασης, όταν κάποιος θυμώνει ή αναστατώνεται είναι επειδή νοιάζεται. Γι αυτό χρειάζεται να αναπτύξουμε τις δεξιότητες και την γλώσσα ώστε να αναγνωρίζουμε τις δυναμικές που ενεργοποιούνται σε κάθε καβγά. Μαζί με τον/την σύντροφο μπορούμε να συνεργαστούμε για να αναγνωρίσουμε τα μοτίβα που υπάρχουν στην σχέση μας και να μετακινηθούμε λίγο – λίγο, συμπαρασύροντας ο ένας τον άλλο. 

Το να βγαίνει κανείς από τον φαύλο κύκλο είναι μια διαδικασία “αποσυναρμολόγησης” της εδραιωμένης δυναμικής. Η κάθε μικροκίνηση ακολουθεί την άλλη, το ένα βήμα οδηγεί στο άλλο. Στην αρχή φαίνεται αφύσικο, όμως στην πορεία γίνεται σαν μια χορογραφία. Αρθρώνουμε τα συναισθήματά μας, ενώ αφήνουμε συνειδητά χώρο για την οπτική του άλλου και στο τέλος καταλήγει να φαίνεται πιο φυσικό να λέμε “Νιώθω κάτι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι απαραίτητα το προκαλείς εσύ. Παρόλα αυτά θέλω να το ακούσεις”, ή “Θα βρεθώ με τα παιδιά απόψε αλλά σκεφτόμουν ότι αύριο θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι ωραίο μαζί. Τι λες;” Η δημιουργία νέων προτύπων αμοιβαίας αναγνώρισης και επιβεβαίωσης του/της συντρόφου μας είναι το έναυσμα για μια καινούρια δυναμική στις σχέσεις μας. 

Σημείωση: Το κείμενο δεν επέχει θέση θεραπευτικής/ συμβουλευτικής παρέμβασης, παρά μόνο ενημέρωσης, καθώς κάθε ζευγάρι είναι ξεχωριστό και κάθε άτομο ιδιαίτερο. Όταν οι συγκρούσεις γίνονται σε κλίμα σεβασμού μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στη χαρτογράφηση νέων ορίων και στον επαναπροσδιορισμό των συντρόφων και της σχέσης. 

Το κείμενο αποτελεί συνοπτική μετάφραση του άρθρου των Esther Perel και Mary Alice Miller “The 3 Types of Relationship Fights You Keep Having And What To Do About Them”.

Νιόβη Βέλλιου
Ψυχολόγος MSc, Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια

Σχετικοί Σύνδεσμοι: